DE KURK

Om de kostbare wijn in de fles te houden worden kurken gebruikt.

Kurk is een natuurproduct en wordt gemaakt van de bast van de kurkeik (Quercus suber). Deze boom, die oeroud kan worden tot wel 200 jaar, komt veel voor in het hele Middellandse Zeegebied. Goede kwaliteit komt voor 32% uit Spanje (de beste is de donkere Catalonische kurk uit Saint Feliu en Selva) en Portugal (vooral het gebied Alentejo) is goed voor de productie van 52%.

De bast van de boom wordt pas na 20 tot 25 jaar voor het eerst geschild en daarna elke 9 á 10 jaar. Hij groeit vanzelf weer aan. Kurk is de meest ideale afsluiting voor wijnflessen. De kurk is waarschijnlijk voor het eerst rond 1530 gebruikt in Engeland.

De kurken worden door een automatisch of handgedreven persje in de flessenhals gedrukt waarna een beschermende huls wordt aangebracht. De meeste kurken worden voorzien van siliconen- of waslaag om ze makkelijker in de fles te kunnen persen.

Ondanks alle voorzorgsmaatregelen bij het productieproces van kurken, was het altijd mogelijk dat er bij het desinfecteren door stomen en chloreren, sporen van chloor in de kurk achterbleven. Door een reactie van deze chloorresten en aanwezige schimmelsporen in de kurk kan de stof TCA (2,4,6 - trichloroanisole) ontstaan. De wijn krijgt hierdoor een onaangename chloorachtige muffe geur. Hiervandaan komt de term: deze wijn heeft 'kurk' (onplezierig niet gevaarlijk).

Men was ervan doordrongen, dat het desinfecteerproces moest worden aangepast door bijvoorbeeld het gebruik van grote magnetrons of het gebruik van peroxide en ozon in plaats van chloor (dat sinds 1996 verboden is!). Een andere bedreiging voor onze kostbare wijn is de kurkworm, die een klein gaatje in de kurk kan boren. Hierdoor komt de wijn in direct contact met de ons omringende zuurstof in de lucht, waardoor de wijn snel zal oxideren.

Steeds meer wijnbottelaars gaan over op kunststof afsluitingen in uiteenlopende kleuren, zoals knalrood, kanariegeel en groen. Ook zie je steeds meer geperste "kruimel"-kurken deels van kunststof met een natuurlijke kurkkleur. Recentelijk zijn er schroefdoppen aan de reeks toegevoegd.